De recycling van kunststof verpakkingen kan toenemen als supermarkten geen statiegeld meer hoeven te heffen op grote PET-flessen. Als alle kunststof verpakkingen via één efficiënt kanaal worden ingezameld, kan een kostendekkend systeem ontstaan en wordt hergebruik van plastic net zo’n succesverhaal als dat van papier en glas. Dat schrijft staatssecretaris Atsma (Infrastructuur en Milieu) aan de Tweede Kamer, in antwoord op vragen over het afvalakkoord dat hij begin deze maand sloot met onderhandelingsdelegaties van de gemeenten (VNG) en het verpakkend bedrijfsleven.

"Ik vind dat er zo min mogelijk materiaal verloren moet gaan in de keten van verpakkingen. Het materiaal dat gebruikt wordt, moet zo duurzaam mogelijk zijn. En nadat het verpakkingsmateriaal zijn nut heeft gehad, wordt het weer opnieuw gebruikt, zo mogelijk voor dezelfde toepassing. Uiteindelijk kan de keten gesloten worden doordat de waarde van het hergebruikte materiaal de kosten dekt", aldus de staatssecretaris. "Het gesloten akkoord zet grote stappen in de richting van dit doel.’’

Voor een aantal verpakkingsmaterialen, zoals glas, metaal, papier en karton, is de kringloop economisch al nagenoeg gesloten: de baten dekken de kosten. Voor kunststof is dat nog niet zo ver. "Ik beschouw de huidige, versnipperde verantwoordelijkheid voor de kunststofketen als één van de oorzaken daarvan. Er is de afgelopen jaren belangrijke winst geboekt: de verpakkingen worden duurzamer en het inzamelen en hergebruiken van kunststof is goed op gang gekomen. Steeds meer burgers dragen hieraan bij door kunststof in hun afval te scheiden. De bereidheid tot afvalscheiding is groot. Kijk naar wijnflessen en glazen potten: daarvan komt - zonder statiegeld – meer dan 90 procent terug in de glasbak. Om ook voor kunststof een kringloop te creëren die zichzelf bedruipt moet de inzamelstructuur verder worden verbeterd en verfijnd. Zodat het voor de burger nog gemakkelijker wordt zijn kunststof in te leveren, en net zo vanzelfsprekend als hij dat met glas doet. De toepassingen van het ingezamelde kunststof vervolgens, moet hoogwaardiger worden door constante aanvoer en duidelijke kwaliteitseisen. De kosten van het inzamelen en hergebruik gaan omlaag door intelligenter inzamelen en uitsorteren.’’

Om de keten verder te verduurzamen, stelt het akkoord hoger wordende doelstellingen: zowel voor het inzamelen van kunststof als voor het gehalte van hergebruik in nieuwe verpakkingen. Atsma: "Ik vertrouw daarbij op de kennis van de partijen die in deze keten de regie voeren. De gemeenten weten het beste hoe zij effectief en kwalitatief kunnen inzamelen; zij krijgen daarvoor de vrijheid, ook over het sorteren. Gemeenten krijgen hun kosten vergoed op basis van de hoeveelheid herbruikbaar kunststof die zij inzamelen. Dit stimuleert hen om zoveel mogelijk kunststof in te zamelen en beloont hen voor verbetering van hun infrastructuur. Het daagt gemeenten uit ervoor te zorgen dat hun burgers hun kunststof afval gemakkelijk en gericht kunnen inleveren, waardoor de kosten van de keten omlaag gaan.’’

Behalve gemeenten kunnen ook supermarkten kunststof inzamelen door het heffen van statiegeld. Het bedrijfsleven heeft echter in meerderheid de wens om op termijn de stroom die nu via de supermarkten loopt, te laten inzamelen door de gemeenten. Dit heeft twee effecten. De gemeentelijke inzamelstructuur voor kunststof krijgt meer stevigheid: er komt meer materiaal in dat systeem en het materiaal is waardevoller. Een ander effect is dat de kosten omlaag gaan: het statiegeldsysteem brengt hoge administratieve en logistieke lasten met zich mee. Atsma: "Wanneer de kosten omlaag gaan, komt het ideaal van een renderende keten dichterbij.’’

Het akkoord biedt belangrijke voordelen voor beide partijen: De gemeenten zorgen voor inzameling van kunststof, en zijn vrij dat te doen op een manier die op hun specifieke omstandigheden is toegesneden. De gemeenten worden vergoed op basis van de kosten die ze maken. Tegelijk worden ze geprikkeld om hun kosten te reduceren door efficiënter in te zamelen. De vergoeding voor zwerfafval wordt bijna viervoudig voortgezet, en ook onverhoopte meerkosten door het afschaffen van statiegeld worden door de sector vergoed.
Het verpakkende bedrijfsleven krijgt een inzamelstructuur die het mogelijk maakt hun hergebruikdoelstellingen te bereiken en toe te werken naar een rendabele, gesloten keten. Door te focussen op één systeem van inzameling, en door verder te investeren in de verbetering daarvan, kan de potentie van dit systeem volledig worden benut. De ‘Kennisagenda verduurzaming verpakkingen’ zorgt voor bundeling van kennis en leidt tot innovatie en daarmee tot verdere verduurzaming van de keten.